Galinsoga parviflora
Inne polskie nazwy;
ognicha, żółtliczka
niem. Knopfkraut;
w rodzinnych stronach nazywana; guasca
Roślina przyprawowa, lecznicza.
Pochodzenie;
Roślina pochodząca z Ameryki Środkowej i Południowej (Andy), wprowadzona do ogrodów botanicznych w 1794 r. W Polce po raz pierwszy zaobserwowano ją na północy kraju w 1807 roku, a w 1859 r. w Krakowie. Obecnie występuje u nas na całym obszarze, jako uporczywy chwast. Przypomina rodzimy uczep trójlistkowy.
Odmiany.;
Żółtlica owłosiona; szersze liście, bardziej owłosione, większe kwiaty języczkowe.
Według dostępnej literatury rodzaj Galinsoga liczy 3 – 13 gatunków.
Charakterystyka rośliny;
Rodzina; astrowate.
Łodyga; wysokość 20 – 60 cm, w górnej części dość mocno rozgałęziona, pędy słabo gruczołkowato owłosione; odłamane części rośliny potrafią się ukorzenić, wytworzyć nową roślinę i wydać nasiona.
Korzeń; krótki, palowy, mało rozgałęziony.
Liście; naprzeciwległe, pojedyncze, krótkoogonkowe, zaostrzone na szczycie, na brzegach ząbkowane; najniższe liście mają romboidalny kształt, środkowe są jajowate, na szczycie łodygi lancetowato wydłużone.
Kwiaty; drobne kwiatostany typu koszyczek z drobnymi białymi języczkowymi kwiatkami i żółtymi rurkowatymi; kwitnie VI – X.
Owoc; jeden osobnik tej rośliny może wyprodukować do 300.000 drobniutkich owoców – niełupek.
Uprawa i zbiór;
Roślina azotolubna. Rośnie najliczniej na żyznej glebie ogrodowej, ale może występować także na przydrożach, ulicach, śmietniskach, zarówno w cieniu jak i miejscach nasłonecznionych. W uprawach jest trudnym do zwalczenia chwastem. Żółtlica rośnie bardzo szybko, zakwita już w cztery tygodnie od wykiełkowania. W ciągu roku może wydać dwa lub trzy pokolenia. Nasiona są bardzo małe, lekkie i odporne, wiatr i woda szybko je roznoszą. Mogą one przetrwać w glebie nawet kilka lat nie tracąc zdolności kiełkowania. Do skiełkowania nasiona potrzebują temperatury gleby ok. 12-150 C.
Chwast silnie transpiruje i zubaża glebę w wodę.
Surowiec zielarski i leczniczy;
- całe ziele świeże i suszone zebrane przez kwitnieniem i w okresie kwitnienia, suszone do 400 C w ciemnym miejscu.
Składniki;
- proteiny, sole mineralne (K, Fe, Si, Ca, P, Na, Cu, Zn, Mg), bioflawonoidy, garbniki, przeciwzakrzepowe kumarynowce i poliacetyleny, cholinę, kwasy fenolowe (kawowy, chlorogenowy, galusowy, ursolowy, protokatechowy), laktony, olejek eteryczny, wiele witamin (C, tiamina, ryboflawina, niacyna, karoten) i prowitamin, śluzy, saponiny;
- aglikony flawonowe; apigenina, luteolina oraz ich glukozydy; apigetryna, cynarozyd
- flawonony; galinsozyd A, galinsozyd B, 7,3’,4’-trihydroksyflawanon,taksyfolina
- flawonole; kwercymetryna, izokwercytryna, kwercetagetryna
- estry aromatyczne; galinosoat A, galinosoat B, galinosoat C
Właściwości;
Działanie;
- moczopędne, mlekopędne, żółciopędne, odtruwające i detoksykujące, przeciwzapalne, przeciwalergiczne, przyspiesza gojenie ran, reguluje przemianę materii i wypróżnienia, ochronne na miąższ wątroby i pobudza regenerację tkanek, działa korzystnie na wątrobę przy wirusowym zapaleniu oraz po zatruciach, wywiera wpływ immunostymulujący i przeciwwysiękowy, podnosi wilgotność i elastyczność skóry, wzmacnia włosy (odżywczo i przeciwzapalnie na cebulki włosowe)
- wyciągi z żółtlicy zastosowane na skórę działają przeciwzapalnie i przeciwdrobnoustrojowo, pobudzają naskórnikowanie i ziarninowanie; aktywują procesy odnowy i odtruwania skóry, podnoszą wilgotność i elastyczność skóry
- napar żółtlicy leczy poparzenia pokrzywą
- sok z żółtlicy wspomaga koagulację krwi i zabliźnianie świeżych ran.
Stosowanie;
- na laktację; napar do picia
- środek przeciwszkorbutowy; napar do picia
- na poparzenia pokrzywą; napar
- gojenie ran; sok z ziela
- choroby metaboliczne i skórne
- stany ozdrowieńcze
- złe samopoczucie
- choroby zakaźne
* Ze świeżego ziela można sporządzić maść na maśle kozim (prze ucieranie) skuteczną w
leczeniu trudno gojących się ran, owrzodzeń, oparzeń, wyprysków, suchego zapalenia skóry. Przed utarciem ziele najlepiej skropić alkoholem i gliceryną.
Ze świeżego i umytego ziela warto sporządzić macerat, zioło miód, sok i intrakt.
* Doskonałe do leczenia ran, atopowego zapalenia skóry, łuszczycy, oparzeń, eczema i
owrzodzeń jest utarte świeże ziele z olejem lnianym i tranem 1:1.
* wyciąg z żółtlicy w formie śmietanki, toniku, kremu, oleju można stosować do
pielęgnowania cery suchej, naczyńkowej, rumieniowej, zaskórnikowej, z przebarwieniami i
wysiękami, łuszczycowej i alergicznej.
Wskazania;
- głównie choroby metaboliczne i skórne
- zatrucia
- nieżyt przewodu pokarmowego
- stany ozdrowieńcze, osłabienia, złe samopoczucie
- choroby zakaźne
Olejek ;
-
Przeciwwskazania;
- brak
Zastosowanie w gospodarstwie domowym;
Kuchnia;
- młode listki lub same pędy można spożywać w formie sałatek z oliwą oraz przyrządzać po zmieleniu jak szpinak
- w ojczystych stronach ceniona jako przyprawa w stanie świeżym i suszonym
- może być alternatywą herbaty, ale pozbawiona jest działania pobudzającego ośrodkowy układ nerwowy
Kosmetyka;
- okłady na oczy (cienie i worki, stany zapalne, zakażenia bakteryjne spojówek i powiek); stosować na oczy okłady z naparu
- pielęgnacja skóry suchej, naczyńkowej, rumieniowej, z przebarwieniami i wysiękami, łuszczycowej i alergicznej; stosować wyciągi żółtlicy w formie śmietanki, toniku, kremu lub oleju
Ogród:
- uciążliwy chwast
Weterynaria;
-
Inne;
W medycynie ludowej świeże, zmiażdżone ziele stosuje się przy różnych chorobach skóry, wypryskach i egzemach, przykłada się je w postaci okładów co drugi dzień przez tydzień. Możne również stosować okłady z wyciśniętego soku ze świeżej rośliny. Do przemywania ran i wyprysków używa się naparu z suszonego ziela.
Ciekawe;
- jest doskonałym wskaźnikiem jesiennych przymrozków, jej liście marzną dokładnie w temp. 00 C, a szczytowe w temp. -1 do 1,50 C
- dzięki dużej zawartości białka może być używana jako zielona pasza
- żółtlicę bardzo lubią króliki
Zebrał i opracował
Andrzej Mikołajewicz
Projekt pn. Modernizacja oraz wyposażenie punktu Informacji Turystycznej w Czorsztynie
współfinansowany jest w ramach Działania osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
Z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego
Na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich z zakresu ,,Małego Projektu”
Zrealizowany dzięki wdrażaniu Lokalnej Strategii Rozwoju Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Gorce-Pieniny”
Instytucja zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich Na lata 2007-2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Strona główna | Informacje | Atrakcje turystyczne |
Przyroda | Galeria | Willa Jasna | Kontakt
Copyright © Biuro Obsługi Turystycznej Czorsztyn - czorsztyn.com.pl
Created by DoubleDot